Hard diskler üzerinde hareketli parçalar (okuma ve yazma başlıkları) mevcuttur (SSD'ler hariç). Bu nedenle hard diskler mekanik donanım sınıfına girmektedir. Hard disklerin hareketli parçalarının zamanla mekanik arıza vermesi olasıdır.

Bu durumda ortaya çıkacak tipik semptomlar: Hard diskten gelen klik sesleri, sürücünün durmadan aşağı ve yukarı hareket etmesinden ortaya çıkan ses ve S.M.A.R.T sistem kontrolü sonucu rapor edilen hatalardır.

Veri kurtarma işlemi uygulamak istediğimiz disk yukarıda bahsedilen bulgulardan bir veya bir kaçını gösteriyor ise disk üzerinde fiziksel bir arıza olma ihtimali söz konusudur. Bu gibi durumlarda disk üzerinden bir şey okumaya çalışmak diskteki arızanın ilerlemesine ve verinin tamamen kaybedilmesine yol açabilir. Eğer kişi veya kurum bu risk altına girmek istemiyorsa fiziksel veri kurtarma işi yapan laboratuvarlara diski göndermeyi düşünmelidir. Laboratuvarlarda disk herhangi bir çalışma ve stres işlemi altına sokulmadan okunarak başka bir ortama kopyalanabilir.

HDD üzerinde Görülen Donanımsal Arızalar Nelerdir?

HDD üzerindeki ana parçalar aşağıdaki gibi sıralanabilir:

PCB: Sürücü altında bulunan yeşil devre kartına verilen addır. Ana controller'larını (işlemcilerini) barındırır. Platter'dan gelen 1 ve 0’ları bilgisayarımızın anlayabileceği dile çeviren ara yüzdür.

Platter (dağıtım tepsisi): Disk sürücüleri bir veya daha fazla ince ve yuvarlak platter’lar içerir. Gerçek veriyi barındıran ortamlardır. Genelde çalıştıkları zamanlarda dakikada 5900 ile 7200 kez dönerler. Camdan veya bazı tür alaşımlardan yapılırlar ve manyetik katmanlarla ile kaplanırlar.

Başlık:  Platter'da bulunan veriler okuma ve yazma başlıkları ile okunur. İşlem sırasında bu başlıklarla platter ile temas (nanometrelerle ölçülebilecek kadar yakın) halindedir. Genelde bir sürücü her platter için 2 adet başlık içerir. Eğer bu başlıklar fiziksel olarak zarar görecek olurlarsa platter’da bulunan veriler okunamaz ve hatta başlıklar platter’a olması gerekenden fazla yaklaşarak mevcut veriye zarar verebilir.

Firmware: Disk sürücüleri üzerinde kendine ait mini işletim sistemleri barındırırlar. Bu işletim sistemleri veriye erişmek ve gerekli işlemleri uygulamakla sorumludurlar. Firmware'in büyük bir çoğunluğu genelde platter üzerinde, boot sırasında gereken kısmı ise PCB üzerinde depolanır. Firware'de yaşanan sorunlar disk üzerindeki veriye erişememeye sebep olabilir.

Diskin üzerinde veriyi içeren manyetik katman yalnızca 1 mikro inç uzunluğundadır. Eğer disk bir darbeye maruz kalır ve disk başlığı manyetik alana değemeyecek duruma gelirse disk çalışmaz duruma gelir. Bu gibi durumlarda diskin tekrar çalışabilmesi için mekanik onarım gerekmektedir. Diskin üzerindeki bazı devreler veya mekanik parçalar disk açılmadan değiştirilerek onarım sağlanabilir. Ancak bazı durumlarda manyetik katmanın çıkarılıp çalışan başka bir diske yerleştirilmesi gerekebilir. Bu işlem özel ekipmanlar ve özel bir laboratuvar ortamı gerektirir.

Disk sürücüsünün çok az toleransa sahip olmasından dolayı havadaki toz parçaları dâhil en ufak şeyler bile diskin üzerine yapışarak diskin üzerindeki veriyi tamamen okunamaz hale getirebilir. Bu sebeple, bu tip işlemler temiz odalarda gerçekleştirilir. Temiz oda iki bölümden meydana gelmektedir. Birinci bölüm, giriş, odaya girmek isteyen ziyaretçilerin zararlı maddelerden arındırmak için tasarlanmıştır.

Bir hava temizle sistemi ziyaretçilerin üzerinde ki toz parçalarını ortadan kaldırırken yerde bulunan mat ile de ayakkabıdaki tozlar silinir. Ana odada bir hava temizleme sistemi sürekli olarak çalışarak odayı temiz tutar. Odanın tamamen temiz olduğu açıklandıktan sonra disk üzerinde çalışılmaya başlanabilir.

Disk sürücüsünde meydana gelebilecek sorunlar ve bunlara uygun çözümler aşağıdaki gibi sıralanabilir:

Disk Sürücüsü Dönmüyor

Eğer sürücüye güç verildiğinde sürücü hiçbir şekilde işlem yapmıyor ve ses çıkarmıyor ise sorun çok büyük ihtimalle PCB üzerindedir. Eski teknoloji ile böle bir durumda herhangi bir aynı marka ve model disk üzerindeki PCB’yi bozuk PCB ile değiştirerek bu soruna çok kolay bir şekilde çözüm üretilebiliyordu. Ancak, yeni teknoloji disklerde mimari değiştirildi ve her sürücü artık kendine ait eşsiz bir microcode taşır hale getirilmiştir.

Arızalı PCB’yi çalışan bir PCB ile değiştirmek bir çözüm olmadığı gibi kurtarılmayı bekleyen veriye de zarar verme ihtimali ortaya çıkarıyor. Bu gibi durumlarda PCB üzerindeki eşsiz firmware kodunu taşıyan 8 pin ROM çipi başka bir PCB çipi ile değiştirilebilir. Ancak bazı sürücüler de eşsiz firmware kodu ana kontroller içine gömülmekte ve bu yüzden başka bir PCB üzerine taşımak imkansız hale gelmektedir. Bu durumda yapılması gereken üretici firma teknik servisinden destek almak olacaktır.

Sürücü Dönüyor Ancak Klik Sesi Çıkarıyor

Bu buglu/arızalı başlık veya başlıklara işaret etmektedir. Eğer disk yakın zamanda fiziksel bir darbe aldıysa platter'da da bir hasar meydana gelmiş olabilir. Her iki durumda da sürücü uzman bir ekip tarafından ele alınmalıdır. Sürücü temiz bir laboratuvar ortamında açılmalı ve başlıklar tekrar yerleştirilmelidir. Eğer böyle bir durumla karşılaşılırsa yapılması gereken en uygun şey sürücünün kapatılmasıdır. Diske güç verilmesi ve çalıştırılması durumunda mevcut verinin daha da fazla zarar görmesi söz konusu olabilir.

Disk Sürücü Dönüyor ve Bilgisayar Tarafından Tanıyor Ancak Erişilmeye Çalışıldığında Takılıyor

Bu durum genelde manyetik ortamın zarar gördüğün anlamına gelmektedir. Temel olarak, okunmaya çalışılan sürücüde fazla miktarda bad sector olması ve okunma sırasında diskin takılması sonucu ortaya çıkar. Bu sorun zamanlar ortaya çıkan standart bir sorundur ve bir hard imager sayesinde çözülebilir. Eğer diskin S.M.A.R.T değerlerine bakılacak olursa, diskte fazla sayıda reallocated sector olduğu görülecektir. Eğer veri gerçekten önemli ise diski profesyonel bir veri kurtarma merkezine göndermek faydalı olacaktır.

Kullanıcı yazılımsal imager'lar aracılığı ile de diski okumaya çalışabilir. Bu yazılımlar bad sector'lerin okumayarak geri kalan verinin birleştirilmesini sağlayarak verinin bir kısmını kurtarma imkânı sağlayabilirler.

Sürücü Çalıştığında Mekanik Bir Ses Çıkarıyor

Duyulan mekanik bip sesi sürücüyü çevirmeye çalışan motorun sesidir.  Mekanik arızalar sonucu ortaya çıkar. Diskin başlıkları disk kullanılmadığı zaman platter'ların merkezine veya sonuna gelerek "park ederler". Okuma veya park anında başlıklar ve platter'lar asla birbiriyle temas etmezler. Bazı durumlarda başlık disk kullanımı durduğunda park edemez ve platter’ın ortasında kalır. Başlık ve platter'ların pürüzsüz yüzeyleri bu durumda birbirilerine yapışarak, diskin çalışmasını engeller. Bu durumda disk bir laboratuvar ortamında açılarak, başlıklar kaldırılmalı ve değiştirilmelidir.

Sürücü Normal Bir Şekilde Çalışıyor Ancak İşletim Sistemi Tarafından Tanınmıyor

Bu sorun genelde disk sürücüsünün firmware'ine işaret etmektedir. Mevcut teknolojide diskin firmware'ine müdahale etmek veya güncellemek mümkün değildir. Bu sorun ile karşılaşıldığında sürücüyü üretici firmaya göndermek en uygun çözüm olacaktır.

Harddiskiniz üzerinde bir arıza tespit ederseniz profesyonel destek almak için lütfen BigData ile iletişime geçiniz.